Vier Nobelprijswinnaars doen een beroep op OpenAI: "Meer transparantie over kunstmatige intelligentie."

Op 6 augustus 2025 werd een open brief gepubliceerd op de website openai-transparency.org , gecoördineerd door het Midas Project. Deze brief werd door 2700 mensen ondertekend, waaronder door de Italianen Giorgio Parisi, Geoffrey Hinton, Oliver Hart en Sheldon Lee Glashow. De ondertekenaars beschuldigen OpenAI ervan de interne herstructurering "achter gesloten deuren" uit te voeren en namens de mensheid te onderhandelen zonder de voorwaarden van de overeenkomsten openbaar te maken of extern toezicht toe te staan.

Van non-profit naar profit

Bij de oprichting in 2015 presenteerde OpenAI zich als een non-profitproject met een specifiek doel: de ontwikkeling van Artificial General Intelligence, of AGI, "ten behoeve van de hele mensheid". Wettelijke beperkingen en een onafhankelijke raad van bestuur moesten ervoor zorgen dat het algemeen belang prevaleerde boven de marktlogica. Om kapitaal aan te trekken en onderzoek te versnellen, werd in 2019 een bedrijfsstructuur met een "gemaximeerde winst" gecreëerd, waarbij het rendement voor investeerders niet meer dan honderd keer het geïnvesteerde bedrag mocht bedragen. Een delicaat compromis, dat nu ter discussie lijkt te staan.

De winstuitgifte en vertrouwelijke documenten

Volgens de initiatiefnemers is de winstlimiet voor investeerders aangepast om jaarlijkse groei tot 20 procent mogelijk te maken, waardoor een rigide beperking in feite is veranderd in een potentieel eindeloze groeicurve. De website bevat ook juridische analysedocumenten en verwijzingen naar de exploitatieovereenkomst van de LLC ( de tekst die de governance van het bedrijf definieert), waarvan zij de volledige publicatie eisen.

Zeven vragen aan OpenAI

De brief stelt daarom zeven kernvragen:

1. Blijft de wettelijke verplichting om publieke doelen boven winst te stellen bindend?
2. Behoudt de non-profitorganisatie de strategische controle over de organisatie?
3. Welke non-profitbestuurders krijgen aandelen in de nieuwe structuur?
4. Blijven de winstlimieten gehandhaafd en worden overwinsten toegewezen aan het algemeen belang?
5. Wordt de potentiële AGI gecommercialiseerd of blijft het onder non-profitbeheer?
6. Worden de wettelijke principes gerespecteerd, inclusief de ondersteuning van organisaties die meer verantwoording moeten afleggen in het geval van kritieke ontwikkelingen?
7. Worden de voorwaarden van de herstructurering openbaar gemaakt?

Het Midas Project, de initiatiefnemer van de brief, werkt samen met het Tech Oversight Project om de OpenAI Files te beheren, een archief van onderzoeken naar OpenAI-governance, incidenten en controverses. Het bevat ook klachten van voormalige medewerkers en verzoeken om klokkenluidersbescherming, zoals in de openbare brief van juni 2024.

Een lang debat

De open brief van de Nobelprijswinnaars maakt deel uit van een bredere discussie over de transparantie van kunstmatige intelligentie. Geoffrey Hinton heeft, na zijn vertrek bij Google in 2023, herhaaldelijk de alarmbel geluid over de existentiële risico's van AI en gepleit voor onafhankelijke, internationale toezichthoudende instanties. Demis Hassabis, oprichter van DeepMind, is weliswaar optimistischer, maar pleit voor gemeenschappelijke wereldwijde regels. Academici onderzoeken steeds vaker hoe de veiligheid, eerlijkheid en privacy van geautomatiseerde systemen onafhankelijk kunnen worden geverifieerd, waarmee het recht om beslissingen van machines aan te vechten wordt bevestigd.

Standpunt van OpenAI

Het bedrijf, dat momenteel bezig is met de lancering van GPT5 , verwerpt beschuldigingen van ondoorzichtigheid en beweert dat er vooruitgang is geboekt: er zijn beveiligingsonderzoeken gepubliceerd, open-sourcemodellen vrijgegeven en openbare consultaties gehouden over beleid en toegestaan gebruik. Volgens leidinggevenden kan overmatige transparantie over technische details echter misbruik in de hand werken en nieuwe risico's creëren, en moet daarom met de nodige voorzichtigheid worden gebruikt.

Vertrouwen en de toekomst

Voor de ondertekenaars van de brief is incidentele transparantie niet voldoende: ze moeten volledige toegang hebben tot de documenten waarin de structuur en missie van het bedrijf zijn vastgelegd. Zo kunnen ze ervoor zorgen dat strategische keuzes niet alleen door winst worden gedreven.

De kwestie reikt verder dan individuele bedrijven. Het gaat erom te bepalen hoe een technologie moet worden beheerd die een grote impact kan hebben op de samenleving en de economie. Zonder duidelijke regels en publiek toezicht, waarschuwen de initiatiefnemers van de oproep, bestaat het risico dat de toekomst wordt bepaald ver buiten het zicht van degenen die het zullen meemaken.